2010 yılından bu yana
Kadir Has Üniversitesi Öğretim Üyesi prof. dr. mustafa aydın koordinasyonunda
akademik bir ekip tarafından sürdürülen ve Türkiye’nin gündemi ile geleceğe
yönelik olası sorunlara kamuoyunun bakışını tespit eden “Türkiye Eğilimleri”
araştırmasının 2019 yılı sonuçları açıklandı.
26 ilde kent merkezlerinde yaşayan 18 yaş üzeri 1000 kişiyle
yapılan araştırmanın sonuçlarına göre, Türkiye’de halkülkenin en önemli
sorunları olarak geçen yıl olduğu gibi bu yıl da işsizlik, hayat pahalılığı ve
terörü görüyor. En güvenilen kurumlar arasında TSK birinci sırada yer alırken,
medyanın bu yıl da en az güvenilen kurum olması dikkat çekiyor.
25 Kasım – 13 Aralık 2019 tarihleri arasında
gerçekleştirilen araştırmanın sonuçları 15 Ocak 2020 Çarşamba günü Prof. Dr.
Mustafa Aydın, Prof. Dr. Mitat Çelikpala, Prof. Dr. Murat Güvenç, Prof. Dr.
Banu Baybars Hawks, Prof. Dr. Osman Z. Zaim ve Sabri Deniz Tığlı’dan oluşan
araştırma ekibiile Kadir Has Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Sondan Durukanoğlu
Feyiz’in katıldığı toplantı ile kamuoyuyla paylaşıldı.
“Araştırma 10 yıldır
Türk halkının nabzını ölçüyor”
Kadir Has Üniversitesi’nin dünya çapında bir araştırma
üniversitesi olduğunu söyleyen Kadir Has Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Sondan
Durukanoğlu Feyiz, “10 yıldır Türk halkının düşünce, görüş ve tespitlerine ışık
tutan Türkiye Eğilimleriaraştırması içinde bulunduğumuz konjonktür açısından
çok değerli bilgi ve veriler sunuyor. Bu araştırma ile Türkiye’nin sosyal,
ekonomik, siyasi, kültürel ve yaşam alışkanlıkları objektif bir şekilde
ölçüyor. Kadir Has Üniversitesi olarak bu tür bir araştırmaya destek vermekten
mutluluk duyuyoruz.” dedi.
“En güvenilen kurum
TSK”
Araştırma sonuçlarına göre,Türk halkının en güvendiği
kurumlar arasında 2019 yılında ilk sırayı Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) aldı.
2018’de ilk sırada yer alan Jandarma 2019’da ikinci sıraya yerleşirken üçüncü
Polis, dördüncü ise Cumhurbaşkanlığı oldu.TSK, Jandarma, Polis,
Cumhurbaşkanlığıve Muhalefet Partileri gibi kurumlara “kesinlikle güveniyorum”
diyenlerin oranının 2019 yılında artış göstermesi de dikkat çekiyor. En az güvenilen kurumise, bu sene de
değişmeyerek yüzde 35,2 ile medya oldu.
“Siyasal kutuplaşma
olduğunu düşünenlerle düşünmeyenler aynı oranda”
Araştırmaya göre Türkiye’de siyasal kutuplaşma olduğunu
düşünenlerin oranı (%50,8), olmadığını düşünenlerin oranına (%49,2) çok yakın.
Yargının siyasallaştığını düşünenlerin oranı ise 2018 yılında yüzde 30,8 iken,
2019’da 38,7’ye yükseldi. Araştırmaya katılanların yüzde 30,7’si Türkiye’de
demokrasinin zayıfladığını düşünürken, yüzde 29,8’i Türkiye’nin demokratikleşme
sürecinde olan bir ülke olduğuna dair görüş bildirdi. Ayrıca “Türkiye’de bugün
bir seçim olsa oyunuzu kime verirsiniz?” sorusuna katılımcıların, kararsızlar
(%10,4) dağıtıldıktan sonra, yüzde 40,2’si AKP,yüzde 33’ü CHP, yüzde 9,2’si
HDP, yüzde 8,3’ü MHP, yüzde 8,1’i ise İyi Parti
yanıtını verdi.
“Halkın yarıya yakını
ekonomik olarak geçen yıla göre daha sıkıntıda olduğunu belirtiyor”
Araştırma sonuçlarına göre, “Son bir yılda yaşanan ekonomik
gelişmeler sizi nasıl etkiledi?” sorusuna toplumun yüzde 46,5’i ekonomik olarak
daha kötüye gittiğini belirtirken, yüzde 19,4’ü hiç etkilenmediği şeklinde
cevap verdi. 2018 yılında kendi ekonomik olarak daha kötü durumda görenlerin
oranı yüzde 57,1’di.
“2019’da en önemli
sorunlar terör, işsizlik ve hayat pahalılığı”
Araştırma sonuçlarına göre, halk 2019 yılında terörün
ardından işsizlik,hayat pahalılığı ve FETÖ tehdidini Türkiye’nin en önemli
sorunları olarak görüyor. Ülkenin en büyük sorunu olarak (yüzde 19,8 oranında)
terör görülürken, hayat pahalılığı yüzde 18,1 ile ikinci, 2018’de yüzde 27 ile
birinci sorun olan işsizlik ise yüzde 16,8 ile üçüncü sırada yer alıyor.
Ekonomi ile ilişkilenen sorunlar bir arada değerlendirildiğinde ise işsizlik,
hayat pahalılığı ve ekonomik durgunluk toplamda yüzde 46,1 oranla birinci
sıraya yerleşiyor. 2016 yılında radikal bir artış gösteren FETÖ sorunu,
2019’dayüzde 10,5‘e gerileyerek 4. Sıraya yerleşti. Öte yandan, coğrafi olarak
bakıldığında Ege ve Marmara Bölgelerinde en büyük sorun ‘hayat pahalılığı’
olurken, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu’da ‘işsizlik’, Karadeniz ve İç
Anadolu Bölgesi’nde ‘terör, Akdeniz Bölgesi’nde ise ‘ekonomik durgunluk’ oldu.
“Türkiye’ye için ABD
tehdit Azerbaycan dost”
Araştırma sonuçlarına göre hükümetin dış politikalarını
“başarılı” bulanların oranı 2018 yılında yüzde 32,2 iken 2019’da bu oran yüzde
28,5’e geriledi. Farklı ülkelerin Türkiye’ye tehdit olarak algılanıp
algılanmadıkları sorgulandığında, ABD yüzde 64,5 ile ilk sırayı alırken, yüzde
55,6 ile İsrail ikinci, yüzde 49,2 ile İngiltere üçüncü sırada yer aldı.
Türkiye’nin en yakın dostu/müttefiki olarak görülen ülke ise
yüzde 56,5 ile yine Azerbaycan oldu. Azerbaycan’ı KKTC ve Özbekistan takip
etti.
Araştırma sonuçlarına göre, AB üyeliğini desteklediğini
belirtenlerin oranıve NATO üyeliğini desteklediğini belirtenlerin oranı 2018’e
göre büyük değişiklik göstermeyerek sırasıyla yüzde 51ve yüzde 54,8 oldu.
“Suriyeli
sığınmacıların ülkelerine geri döneceğine inanılmıyor”
Araştırmanın çarpıcı sonuçlarından biri de Türkiye’de
yaşayan Suriyeli sığınmacılarla ilgili. Buna göre 2018’de Suriyeli
sığınmacılardan memnun olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 13,7’de kalırken,
2019’da bu oran yüzde 12,9’a geriledi. Memnun olmayanların yüzde 51,6’sı memnun
olmama sebebi olarak suça meyilli olmalarını gösterdi. Türk halkının yüzde
70,9’u Suriyeli sığınmacıların ülkelerine geri gönderileceğine inanmadığını
beyan ederken, katılımcıların yüzde 86,1’i “İş sahibi iseniz/olsanız, yanınızda
Suriyeli sığınmacı çalıştırır mısınız?” sorusuna hayır yanıtını verdi.
“Doktorluk en
prestijli meslek”
Araştırma Türk halkının sosyoekonomik durumunun yanı sıra
sosyal ve kültürel durumuna yönelik de önemli veriler içeriyor. Araştırmaya göre Türkiye’de en prestijli
meslek olarak 2018’de olduğu gibi Tıp Doktorluğu ilk sırada yer aldı. Doktoru,
Üniversite Profesörü ve Hakim takip etti. Her gün gazete okuyanların sayısı
yüzde 10,5’ten 9,6’ya gerilerken, gazeteyi internetten okuyanların oranı yüzde
42’ye yükseldi.
“Türk halkının yarısı
kitap okumuyor; yüzde 73,5’i tiyatroya yüzde 38’i sinemaya gitmiyor”
2019 yılında hiç kitap okumayanların sayısı yüzde 60,9’dan
yüzde 50,9’a gerileyerek azaldı. Buna karşın her gün kitap okuyanların sayısı
artış göstererek yüzde 2,6’dan 4,3’e yükseldi. Araştırma sonuçlarına göre
sinemaya ayda üç-dört kez gidenlerin sayısında artış gözlemlenirken, futbol
maçına, sergiye ve konsere gidenlerin sayısı da 2018 yılına göre arttı. Hiç
sinemaya gitmeyenlerin oranı yüzde 38,3; hiç tiyatroya gitmeyenlerin oranı ise
yüzde 73,5 oldu. Günde 5 saatten fazla sosyal medya ve bilgisayar oyunlarıyla
geçirenlerin sayısı da 2018’e göre 2 kat artarak yüzde 9,4’e yükseldi.
Türkiye’de iyiye giden değişimler başlığı altında ilk sırayı ekonomi, askeri güç ve sağlık hizmetleri aldı. Kötüye giden değişimler ise yine ekonomi, işsizliğin artması ve hayat pahalılığı olarak gösterildi. Ankete katılanlara sorulan “Türkiye’de yaşamaktan duyduğunuz memnuniyet seviyenizi öğrenebilir miyiz” sorusuna yüzde 46 “çok mutluyum ya da ‘mutluyum’ cevabını verirken; 2018’de olduğu gibi yüzde 15 ‘çok mutsuzum’ cevabını verdi.
